رتبه‌بندی تشکل‌ها در اتاق ایران با هدف ارتقای جایگاه این بخش از سال 1396 در دستور کار قرار گرفته و طبق نظرسنجی صورت گرفته از 121 تشکل، 96 درصد آنها با معیارها و مولفه‌های تدوین شده در این ارزیابی، موافق هستند. رتبه بندی تشکل‌ها پروژه‌ای است که در اتاق ایران با هدف ارتقای جایگاه این بخش، در دستور کار قرار گرفته و هر ساله، قبل از آغاز فرآیند اجرایی رتبه‌بندی، شاخص‌های آن در نشست‌های مشورتی با جمعی از تشکل‌ها به‌روزرسانی می‌شود.

در تازه‌ترین نشست شورای مشورتی تشکل‌ها که با هدف کسب نظرات اعضا برای به‌روزرسانی شاخص‌های رتبه‌بندی تشکل‌ها برگزار شد، اعضا به این نتیجه رسیدند که لازم است تداوم در نظرسنجی دوره‌ای در اجرای پروژه صورت بگیرد.

در ابتدای این نشست، گزارشی از عملکرد چهار ساله رتبه‌بندی توسط سپیده امیدی، مدیریت امور رتبه‌بندی اتاق ایران، ارائه شد. طبق گزارش ارائه شده، موضوع رتبه‌بندی تشکل‌ها با هدف بهبود و ارتقای جایگاه تشکل‌ها در دستور کار اتاق ایران قرار گرفته و واحد رتبه‌بندی اتاق ایران هر ساله نسبت به ارزیابی و رتبه‌بندی بیش از 180 تشکل ملی اقدام کرده است که در انتهای هر ارزیابی، گزارشی جامع از نتایج و مشاهدات رتبه‌بندی به هر تشکل ارائه می‌شود.

رتبه‌بندی تشکل‌ها در حال حاضر بر اساس پنج مولفه حکمرانی، عضویت، خدمات، تاثیرگذاری بر سیاست و تنظیم‌گری انجام می‌شود که هر کدام از مولفه‌های فوق دارای معیارها و زیرشاخه‌های خاص خود هستند که در ارزیابی انواع تشکل‌ها متفاوت است. همچنین بر اساس گزارش ارائه شده طبق نظرسنجی صورت گرفته از 121 تشکل 96 درصد آنها با معیارها و مولفه‌های تدوین شده موافقت کرده‌اند و شاخص‌ها را برای ارزیابی و رتبه‌بندی مناسب دانسته‌اند.

طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته، واحد رتبه‌بندی اتاق ایران در نظر دارد در ارزیابی سال آتی ضمن استفاده از نظرات و پیشنهادات تشکل‌‎ها برای به‌روزرسانی شاخص‌ها، دوره بلوغ آنها را نیز در ارزیابی، مد نظر قرار دهد.

این گزارش اضافه می‌کند که بهینه‌کاوی و شناخت نقاط قوت هر تشکل، استفاده از ظرفیت اتاق در تصدی‌گری تشکل‌ها، تقویت فدراسیون‌ها برای ارتقای تخصصی تشکل‌ها و انتقال تجربیات موفق با برگزاری دوره‌های آموزشی، مجموعه پیشنهادهایی هستند که به دنبال اجرای روند رتبه‌بندی‌ها ارائه شده‌اند.

پس از تشریح گزارش، در ادامه این نشست محمدرضا انصاری، نایب‌رئیس اتاق ایران یکی از اقدامات مهمی که در طی چند سال گذشته در اتاق ایران صورت گرفته را رتبه‌بندی تشکل‌ها دانست و منظور و هدف این اقدام را ارتقای جایگاه تشکل‌ها عنوان کرد که به طور نسبی حاصل شده است. او تداوم اجرای این فرآیند را ضروری خواند و توجه به سنجش کمی تشکل‌ها که به فراخور زمان مورد توجه قرار گرفته است را قدمی مثبت و رو به جلو ارزیابی کرد.

بر اساس اظهارات انصاری، مدتی است توجه به شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) در رتبه بندی در دستور کار قرار گرفته؛ اما با توجه به عدم دسترسی به اطلاعات کافی در این خصوص در مراجع مرتبط در حال حاضر این امر به صورت کامل اجرائی نشده است.

در ادامه فرصتی مهیا شد تا نمایندگان تشکل‌های حاضر در این نشست، دیدگاه‌های خود را در راستای امکان مطالعه و ارزیابی جامع‌تر تشکل‌ها مطرح و تشریح کنند. البته تاکید شد تا این توصیه‌ها و پیشنهادها به صورت مکتوب نیز در اختیار واحد رتبه‌بندی معاونت استان‌ها و تشکل‌های اتاق ایران قرار گیرد.

تعریف سازوکار انگیزه‌ بخشی به تشکل‌ها برای بهبود آنها، تلاش از طریق نظام ارزش آفرینی برای سامان دادن و طراحی یک سیستم جامع درون شبکه‌ای بین اتاق و تشکل‌ها، امکان‌سنجی و بررسی رتبه‌بندی تشکل‌ها در گرایش فعالیت، از دیگر موارد مطرح شده در این جلسه بود که توسط مسعود عرفانی مدیر امور تشکل های اتاق بازرگانی و سایر تشکل های اتاق مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت.

در بخش از این نشست داوود ادیب، رییس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران عضو شورای مشورتی، نتیجه بررسی های اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران را مطرح نموده و نسخه‌ای از پیشنهادات مد نظر اتحادیه را ارایه نمود. لازم به توضیح است که این شاخص‌ها در صورت ضرورت و صلاحدید اتاق محترم بازرگانی می‌توانند در محورهای پنج گانه حکمرانی، عضویت، خدمات، تاثیرگذاری بر سیاست و تنظیم گری قرار گیرد.

در این پیشنهاد آمده است:

1- محرک اقتصادی و رژیم نهادی

این شاخص شامل محرک هایی می شود که متضمن استفاده کارآمد از دانش موجود در راستای شکوفایی کارآفرینی است و تشکل‌هایی که در این خصوص برنامه ای را داشته اند یا خروجی فعالیت و برنامه ریزی تشکل در این قسمت شامل نتایج مهم در عرصه کارآفرینی بوده باشد را در بر می گیرد.

2- تاثیر تشکل در عبور از بحران

اصولا تحریم و کرونا شرایط سختی را در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برای فعالان اقتصادی فراهم آورده است. بدیهی است که اکثر تشکل ها در شرایط عادی، نقش های محوری خود را انجام داده یا سعی می نمایند به درستی انجام دهند؛ ولیکن با توجه به اینکه تحریم و همان طور بحران های ناشی از بیماری ها که معادلات تجاری و اقتصادی کشورها را به هم ریخته است، تاثیرات مخربی را از خود به جای می گذارد، نقش تشکل در ارتباط با هر کدام از این آیتم ها به عنوان یک موضوع راهبردی، اقتصادی و حتی در مواقعی مسئولیت اجتماعی می تواند نقش خاص تشکل را در این زمینه مشخص و شاخص نماید.

4- ارتباط با دانشگاه ها و نقش آفرینی در بروز دانشگاه های نسل سوم و چهارم

همانطور که می دانیم دانشگاه نسل اول، دانشگاه های آموزش‌ محور هستند که تا دهه اول انقلاب ادامه داشته و به نام دانشگاه‌های آموزش‌محور یا دانشگاه‌های آموزشی شناخته می‌شوند که هدف و وظیفه آن دانشگاه، ارائه آموزش و صدور مدرک تحصیلی بوده و برای توسعه کشور فقط به تربیت نیروهای مجرب آموزش‌دیده پرداخته که این از محورهای اصلی دانشگاه نسل اول بوده است و فارغ‌التحصیلان آن برای امر تدریس در دانشگاه‌ها یا مراکز علمی و برای پرکردن پست‌های مدیریتی در صنعت کشور آماده می‌شوند و آموزش نیروهای انسانی جامعه جهت آگاهی‌بخشی و افزایش سطح آگاهی جامعه و تربیت نیروی انسانی برای انجام امور صنعتی و مدیریتی کشور صرف می‌شد.

دانشگاه های نسل دوم نیز دانشگاه های پژوهش محور هستند که با توسعه مرزهای دانش و پژوهش‌های بنیانی و تربیت نیروهای متخصص، نسل دوم دانشگاه‌های کشور پدیدار شده‌اند که این نسل از دانشگاه ضمن فعالیت‌های آموزشی مختص دانشگاه نسل اول توجه بیشتری به مباحث پژوهشی و کاربردی داشته و خروجی آن افزایش تعداد مقالات ایران در میان کشور‌های پیشرفته بود.

دانشگاه نسل سوم یعنی اینکه دانشگاه دیگر صرفاً مکانی برای یادگیری یک سری آموزه‌های صرف نیست؛ همچنین دیگر مکانی نیست که فقط پروژه‌های تحقیقاتی را در راستای اهداف اقتصادی صنایع انجام دهد؛ بلکه علاوه بر آنکه تمام اهداف فوق را همچنان پیش می‌برد، فارغ‌التحصیلانی را به جامعه ارائه می‌دهد که دانش را در کنار پژوهش‌های کاربردی به خدمت گرفته و با نوآوری کار می‌آفرینند.

دانشگاه های نسل چهارم، جریان حاکم دانشگاه های جهان شده است. این دانشگاه ها جدا از وظایف دانشگاه های سه نسل گذشته، ماموریت دارند تا در شکل دهی آینده جامعه خود نقش ایفا نمایند. تشخیص اینکه جامعه شان در چه وضعیتی است و در چه وضعیتی باید باشد؟ سرمایه گذاری های مالی و انسانی باید به کدام سو سوق یابند؟ چگونه باید جامعه را به سمت وضعیت مطلوب سوق داد؟ جایگاه کشور در نظام منطقه ای و بین المللی کجاست؟ در این وضعیت این دانشگاه ها نقشی پیش گستر یا کنشگرایانه دارد.

یعنی دانشگاه نسل چهارم باید ضمن بررسی روندهای جاری و آتی جهانی و تشخیص نقاط قوت و ضعف جامعه، مسیر سیاست های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی کشور را به سمت و سویی رهنمون شوند که کشور بتواند جایگاه مناسب خود را در منطقه و نظام بین الملل به دست آورد.

بدیهی است که در این شرایط خاص در کشور که هدف نظام حصول اقتصاد مقاومتی با تکیه بر توان محققان، دانشگاهیان و فعالان اقتصادی می باشد، نقش تشکل ها در برقراری ارتباط و جهت دهی حضور در پارک های فن آوری و ارتباط با حوزه های دانشگاهی به منظور رسیدن به مدل دانشگاه های نسل سوم و چهارم می تواند نقش اساسی و راهبردی باشد.

4- نتیجه گرایی و استفاده از مدل های اقتضایی

اگرچه نتیجه گرایی، ما را از تکلیف گرایی و عمل به وظیفه، دور می کند ولیکن در شرایط کنونی کشور که با عدم قطعیت روبرو هستیم، تصمیم گیری اقتضایی و غیر فرایندی در شرایط ریسک برای زمانی که مشکل موجود شامل تعدادی متغیرهای غیرقابل کنترل از قبیل تحریم، کرونا و … نیز باشد، می تواند مفید محسوب شود. بنابراین در شاخص ها و ارزیابی ها به جای اینکه امتیازاتی را به فرایندها تخصیص دهیم، می بایست با مطالعه ابعاد تصمیم گیری در تشکل ها نگاه سیستمی و استفاده از مدل های اقتضایی در تشکل ها را مورد ارزیابی و وزن دهی قرار داد.

5- ظرفیت سازی

در رویکرد ظرفیت سازی، عوامل متعددی باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از این موارد بسیج منابع و پتانسیل از طریق مشارکت اعضای تشکل ها برای پروژه های بزرگ ملی و بین المللی است. به عبارتی، تشکلی که از درون خود چند ابرکنسرسیوم به وجود آورده باشد که بتوانند پروژه هایی را در سطح کلان انجام دهند، می تواند نقش حساسی در ایجاد توسعه پایدار به عنوان یک واقعیت بزرگ در شرایط کنونی کشور ایفا نماید.

6- گستردگی و توزیع جغرافیایی و دفتر نمایندگی تشکل ها در استان ها

در راستای توسعه فعالیت تشکل ها و ارائه خدمات در سطح استان ها و شهرها و همچنین بهره‌مندی از ظرفیت‌های جامعه و تعامل با گروه های هدف گستردگی حوزه تشکل ها، دفتر نمایندگی می تواند به عنوان یکی از شاخص های ارزیابی مورد نظر قرارگیرد.

7- کیفیت برگزاری مجامع

کیفیت برگزاری مجمع توسط تشکل و رعایت قوانین و مقررات (نحوه اطلاع رسانی، محل برگزاری، حضور مدیران صاحب امضا، نحوه تنظیم صورت جلسه و همکاری با اتاق و …) می تواند به عنوان یکی از شاخص های عملکردی تشکل مورد ارزیابی قرار گیرد.

8- نحوه پاسخگویی تشکل به مکاتبات اتاق

این شاخص می تواند ارزیابی تعداد مکاتبات پاسخ داده شده که الزاما می بایست پاسخ داده می شده است و تعداد نظرخواهی های اختیاری نسبت به تعداد کل هر کدام را در بر گیرد.

9- نظام نوآوری

دارابودن نظام نوآوری می تواند به عنوان یک مزیت برای تشکل در نظر گرفته شود که خود نوآوری منجر به یک سری ارزش افزوده برای اعضای اتحادیه خواهد بود. نوآور حتما یک محصول نیست و برای یک تشکل می تواند ایده، شیوه تازه و بکری باشد یا اینکه تازه جلوه کند. حتی برخلاف اسم نوآوری، نیازی نیست که نوآوری یک ایده بسیار تازه باشد، بلکه کافی است که ایده، شیوه ای باشد که از دیدگاه ذینفعان تشکل تازه و نو جلوه کند.

10- تفاهم نامه با تشکل ها یا نهادهای خارجی

کاهش نقش دولت ها در عصر جهانی شدن موجب نقش آفرینی فزایندۀ تشکل ها در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شده است؛ به گونه ای که تشکل های بزرگ و نقش آفرین در جهان در عرصه های مختلف خارجی نیز ورود یافته و ترجیح داده اند مسیرها و روش هایی را در مراودات خارجی برای تأثیرگذاری بر روابط بین الملل خود از طریق برقراری ارتباطات با تشکل های همتای خارجی، برگزارکنندگان نمایشگاه های خارجی، شرکت های چند ملیتی به کار گیرند که عمق این تعاملات می تواند در ارزیابی تشکل ها مورد توجه قرارگیرد.

در ادامه، تشکیل کمیته‌ای به منظور پایش و بررسی بسترها و ارائه پیشنهادهای سازنده برای پیشبرد اهداف اتاق ایران در رتبه‌بندی تشکل‌ها مورد بررسی قرار گرفت.

انتهای پیام